EPBD III -keuring: De ins en outs van de nieuwe keuring

PGGM project Strukton Worksphere

Op 10 maart jl. werd de EPBD III-keuring opgenomen in de Nederlandse wetgeving. Hiermee zijn inspecties van aircosystemen van 70 tot 290 kW verplicht (in de EPBD II-keuring gold dit voor installaties van 12 tot 290 kW). Nieuw in de EPBD III-keuring is de verplichting voor de keuring van verwarmingssystemen. Ook voor deze systemen geldt een ondergrens van 70 en een bovengrens van 290 kW zoals bij de EPBD III . De keuringen moeten naast een keuringsrapport ook leiden tot een advies voor de kosteneffectieve verbetering van de energieprestatie van het gebouw.

Officieel is de keuring vanaf 10 maart 2020 verplicht en is deze beschreven in het Bouwbesluit 2012 wijziging van 6 maart 2020. Er is echter nog geen keuring voor verwarmingssystemen beschikbaar. SCIOS brengt daar verandering in: zij ontwikkelt op verzoek van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties een keuring voor de verwarmingssystemen. Hiervoor krijgen zij twee jaar de tijd. We spreken SCIOS bestuursvoorzitter Arie Krijgsman.

Keuring in ontwikkeling

“Het is complexe materie. De in ontwikkeling zijnde keuring betreft niet alleen de warmtebron, maar ook het systeem voor warmteafgifte, de daaraan gekoppelde regelsystemen en de bepaling van de warmtebehoefte van het gebouw. En wanneer het verwarmingssysteem is gekoppeld met een ventilatiesysteem, dient ook dit systeem gekeurd te worden. Er geldt een praktische bovengrens van 290 kW. Per 1 januari 2026 moeten namelijk installaties met een nominaal vermogen groter dan 290 kW zijn voorzien van een gebouwautomatisering en -controlesysteem (GACS). Hiermee vervalt de keuringsplicht. Dit geldt overigens ook wanneer er een dergelijk controlesysteem aanwezig is in gebouwen waar het nominale vermogen van de installaties kleiner is dan 290 kW. Gebouwen waarvoor een energieprestatiecontract is afgesloten, worden ook vrijgesteld van de keuringsverplichting.”

Aanvullende verplichting

En dan is het nog niet gedaan met de complexiteit. Ook de verplichte keuring van stookinstallaties vanuit het Activiteitenbesluit blijft van kracht. Dat betekent dat eigenaren van stookinstallaties met een vermogen vanaf 100 kW (of 20 kW wanneer een stookinstallaties wordt gestookt op een vloeibare of vaste brandstof) verplicht zijn inspecties te laten uitvoeren op veiligheid, energieverbruik en emissie van de installaties. Daar komt dus straks de aanvullende keuring van het verwarmingssysteem van gebouwen, gericht op de energieprestatie, bovenop. “In ons overleg met BZK is afgesproken dat er wordt gestreefd naar een gecombineerde keuring van de stookinstallatie en het verwarmingssysteem, zodat een optimale efficiëntie wordt bereikt. Samenvattend betekent dit dat gebouweigenaren de in het Bouwbesluit verplicht gestelde keuring vanaf 2020 moeten laten uitvoeren. Omdat eerst per 2022 deze keuring beschikbaar is, kan gedurende de overgangsperiode met een SCIOS scope 1 of 2 keuring aan deze verplichting worden voldaan. De nieuwe EPBD-keuring van het verwarmingssystemen moet dan uiterlijk vier jaar later worden uitgevoerd.”

Handhaving

Genoemde keuringen vallen onder het overheidstoezicht. Dat betekent dat de overheid, in dit geval op gemeenteniveau, gaat controleren of gebouwbeheerders hun inspecties hebben laten uitvoeren. Om gemeenten bij de handhaving te ondersteunen, komt er een afmeldregister voor de keuring van airconditionings‑ en verwarmingssystemen, net zoals dat al bestaat voor stookinstallaties. De handhaving bestaat uit controles op afgemelde keuringen. Handhavers gebruiken data uit de registers bij het uitvoeren van analyses waarop het toezicht wordt gebaseerd. Een extra reden voor gebouwbeheerders om scherp te zijn op de verplichte inspecties.

Over SCIOS

De Stichting SCIOS is eigenaar van en beheert het kwaliteitsmanagementsysteem voor inspectie en onderhoud van technische installaties. De certificatieregeling bestaat uit de deelregelingen Stookinstallaties, Elektrisch materieel en Explosieveilige installaties (ATEX). Installateurs en inspectiebedrijven die conform de SCIOS-certificeringsregeling zijn gecertificeerd, voeren onderhouds- en inspectiewerkzaamheden aan stookinstallaties uit die moeten voldoen aan de wet (het Activiteitenbesluit, vallend onder de Milieuwet) met betrekking tot rendement, veiligheid, milieubelasting.

Meer informatie over de inspecties:

 

 

Lees hier over een andere keuring, de NEN 3140, voor u vastgoed.

 

Remeha werkt aan BENG en TO-juli

Zonnepanelen Oranjedak

1 januari 2021 is de EPC-regeling vervangen door BENG (Bijna Energieneutrale Gebouwen). Dat is een grote stap voorwaarts als het gaat om het terugdringen van de CO2-uitstoot en transparantie in het realiseren daarvan. Iedereen die zich bezighoudt met bouwen is verantwoordelijk en kan een steentje bijdragen aan BENG. Sterker: alleen als alle betrokkenen samenwerken kunnen we BENG optimaal toepassen.

BENG doe je samen!

Iedereen, van stedenbouwkundige en architect tot ontwikkelaar en installateur, draagt verantwoordelijkheid als het om BENG gaat. Talloze factoren bepalen of een gebouw al dan niet BENG is. Op verschillende van die factoren oefen je met oplossingen en producten van Remeha invloed uit. Tegelijk met BENG trad een nieuwe indicator die het risico op temperatuuroverschrijding binnen een woning aangeeft in werking: TO-juli. Die kennis moet leiden tot een vermindering van het risico op temperatuuroverschrijding.

BENG in het kort

BENG kent drie afzonderlijke indicaties.

  • BENG 1: energiebehoefte van het gebouw (in kWh per m2 gebruiksoppervlak per jaar). De energiebehoefte geeft aan wat de energiezuinigheid is van een gebouw. Dan draait het om verwarming en koeling, ongeacht de installaties – het casco telt. Isolatie, stand ten opzichte van de zon en ventilatie hebben ook invloed op de energiezuinigheid
  • BENG 2: primair (fossiele) energiegebruik (in kWh per m2 gebruiksoppervlak per jaar). Het vooraf berekende gebruik van fossiele energie moet worden beperkt. De hoogte van de reductie is afhankelijk van het woningtype
  • BENG 3: aandeel hernieuwbare energie in procenten. Hernieuwbare energie moet optimaal worden benut, denk hierbij aan zonnepanelen

Berekeningsmethode NTA8800

Om te bepalen of een nieuwe woning aan de BENG-eisen voldoet is een berekeningsmethode ontwikkeld. De methode is vastgelegd in de NTA8800. BENG geldt uitsluitend voor nieuwbouw, maar met deze methode is het mogelijk om de energieprestatie van nieuwe en van bestaande woning- en utiliteitsbouw vast te stellen.

Lees meer over de Energieprestatie indicatoren

 

Energiezuinig en meer comfort

BENG is in het leven geroepen om duurzamer te kunnen bouwen en wonen. Met deze regeling is er meer aandacht voor de energiezuinigheid van het casco en is er minder ruimte voor minder zuinigere woningen. Dat leidt tot een toename van de regels en de kans is reëel dat de initiële bouwkosten stijgen. Daar staat tegenover dat het gebruikscomfort toeneemt. Bovendien kan een huis dat voldoet aan BENG een hogere marktwaarde hebben.

Voorkomen van temperatuuroverschrijding

Vanwege de optimale isolatie in woningen wordt het steeds belangrijker dat koeling en ventilatie in orde zijn. Om dat uitgangspunt in goede banen te leiden is tegelijk met BENG de indicator TO-juli van kracht geworden. Dat geeft een indicatie van het risico op temperatuuroverschrijding. Hoe lager de uitkomst, hoe lager het risico. Het gebouwontwerp, ligging ten opzichte van de zon en materiaalgebruik hebben invloed op TO-juli. Remeha kan hierbij ook een rol spelen. Met een Remeha warmtepomp met koeling voldoet de woning aan de TO-juli grens. Grondgekoppelde warmtepompen zijn bovendien gunstig voor BENG 2 en 3. Een keuze voor luchtwater warmtepompen betekent dat het mogelijke extra verbruik van de koeling gecompenseerd moeten worden door extra zonnepanelen.

 

Wat doet Remeha?

Bij BENG draait het dus om het verminderen van de energiebehoefte van woningen, beperking van gebruik van fossiele energie en het gebruiken van hernieuwbare energie. Op welke manier ondersteunt Remeha je bij het realiseren van BENG? Natuurlijk voldoen alle Remeha all-electric warmtepompen aan de nieuwe regelgeving. Dat is bovendien vastgelegd in kwaliteitsverklaringen. Daarnaast zijn de producten goed vindbaar in BENG-softwarepakketten zodat de toepassing van Remeha producten soepel verloopt. De warmtepompen van Remeha die actief koelen, dragen bij aan de beperking van het risico op temperatuuroverschrijding. En vanzelfsprekend ondersteunt Remeha zijn relaties altijd met maatwerkadvies.

Van product tot regie

Wat kunnen we op dit moment doen? All-electric warmtepompen van Remeha dragen nadrukkelijk bij aan het realiseren van BENG. De precieze rol is afhankelijk van de situatie en andere specifieke aspecten van de nieuwbouw. Naast innovatieve producten en doordachte oplossingen hebben we specialisten die adviseren, werk uit handen nemen en zelfs de regie rondom het realiseren van BENG als het gaat om de aspecten verwarming en koeling volledig kunnen overnemen. Alleen samen behalen we de meest optimale resultaten.

 

Webinar BENG en TO-juli 16 september

Wil je meer weten over BENG? Schrijf je dan in voor het BENG en TO-juli webinar op 16 september: https://control.yourwebinar.nl/webinars/subscribe/ytobud/

 

Unica krijgt opdracht voor onderhoud klimaatinstallaties van 1.250 Defensiegebouwen in Noord- en Zuid-Nederland

Unica heeft een omvangrijke opdracht ontvangen van het Rijksvastgoedbedrijf. Het betreft het inspecteren, keuren en onderhouden van de klimaatinstallaties en warmteopwekkings-systemen van meer dan 1.250 Defensiegebouwen in Noord- en Zuid-Nederland. Tevens bestaat de opdracht uit het invullen van de circulaire en duurzaamheidsambitie van de betreffende defensiegebouwen die het Rijksvastgoedbedrijf beheert. De overeenkomst start op 1 januari 2022 met een maximale looptijd van 8 jaar en heeft een contractwaarde van enkele tientallen miljoenen euro’s per jaar. De opdracht is daarmee de grootste in de historie van Unica Building Services.

Grote verscheidenheid aan gebouwen en percelen

De gunning betreft een grote verscheidenheid aan gebouwen en percelen zoals kazerneterreinen, legerplaatsen, kantoren, werkplaatsen, magazijnen, keukens, kantines, medische centra, wacht- en lesgebouwen, garages, sportzalen, brandweerkazernes, hangaars en bunkers. Het betreft 400 gebouwen in de provincies Groningen, Friesland, Drenthe en Overijssel en 870 gebouwen in de provincies Limburg, Noord-Brabant en Zeeland.

De werkzaamheden betreffen het inspecteren, keuren en onderhouden van de klimaatinstallaties, warmteopwekking, bodemenergiesystemen en regel- en terreininstallaties. Daarnaast zal Unica het Rijksvastgoedbedrijf ondersteunen in haar circulariteitsdoelstelling om in 2030 50% minder grondstoffen te gebruiken en in 2050 volledig circulair te handelen. Ook is de gewenste groeiende energiezuinigheid van de installaties een belangrijk aandachtspunt, waarvoor verschillende verduurzamingsprojecten worden ingezet.

Unica: veel ervaring met Rijksvastgoedbedrijf en Defensie

Unica heeft veel ervaring in de publieke sector met opdrachtgevers zoals het Ministerie van Defensie, tal van gemeenten en veiligheidsregio’s. Ook voor de omvangrijke portefeuille van het Rijksvastgoedbedrijf voert Unica al sinds 2014 naar tevredenheid opdrachten uit. De recente gunning stelt Unica in staat om de beheer- en onderhoudswerkzaamheden die het nu vaak als losse opdrachten bij Defensiegebouwen verzorgt, voort te zetten volgens een integrale onderhoudsmethode.

“Dit geeft ons de gelegenheid om alle installaties nog meer in samenhang te onderhouden en beheren”, verduidelijkt Ronald Toonen, vestigingsdirecteur van Unica Oosterhout en tevens directievoerder over de aanbesteding en uitvoering van de opdracht. “We zijn het Rijksvastgoedbedrijf en Defensie zeer erkentelijk voor de gunning van deze prachtige opdracht, die niet alleen veel bijzondere gebouwen omvat maar ook de grootste opdracht is uit de historie van Unica Building Services. Het is een fantastische klus die we mogen uitvoeren in met name Noord- en Zuid-Nederland. We zien er naar uit om opdrachtgever Rijksvastgoedbedrijf en Defensie als gebruiker een zo optimaal mogelijke omgeving te bieden voor haar medewerkers.”

Unica Building Services is het grootste onderdeel uit het Unica-netwerk van bedrijven en beheert en onderhoudt alle gebouwgebonden installaties om klanten te verzekeren van een comfortabele, duurzame, veilige en gezonde omgeving. Voor de uitvoering van deze opdracht in de komende jaren wordt ook gebruik gemaakt van de gespecialiseerde kennis van zusterbedrijven, zoals Unica Energy Solutions (specialist in energievraagstukken) en Unica Building Intelligence (specialist in intelligente gebouwautomatisering).

Whitepaper: Duurzaam binnenklimaat

Whitepaper duurzaam binnenklimaat

In Nederland brengt de gemiddelde werknemer 85% tot 90% van zijn tijd binnen vier muren door. Helaas blijkt de lucht die daar wordt ingeademd niet altijd even gezond te zijn. Onderzoek van TNO wijst namelijk uit dat in driekwart van de gebouwen de klimaatregelingen niet optimaal zijn afgestemd op het gebruik van het gebouw. Hierdoor ligt het ‘sick building syndrome’ op de loer met allerlei specifieke gezondheidsklachten zoals hoofdpijn, keelpijn en concentratiestoornissen. Deze klachten mogen op het eerste gezicht onschuldig lijken, maar moeten uitermate serieus worden genomen. Op de lange termijn hebben ze namelijk een negatieve invloed op het ziekteverzuim, de productiviteit en de uiteindelijke personeelskosten. En aangezien personeelskosten voor 90% de kostenstructuur van een organisatie bepalen, heeft iedereen baat bij een gezond binnenklimaat. Whitepaper duurzaam binnenklimaat

In deze whitepaper gaat De Installatieadviseur in op de belangrijkste oorzaken en gevolgen van een slecht binnenklimaat. Hierin worden zowel de gezondheids- als de financieel-economische aspecten belicht. Whitepaper duurzaam binnenklimaat

Duurzaam binnenklimaat

Er wordt een korte uitleg gegeven over:

  • 9 fundamenten van een gezond gebouw
  • Luchtkwaliteit
  • Thermisch comfort
  • Akoestiek
  • Wat levert een gezond gebouw op voor werknemer, werkgever en ontwikkelaar?

 

Download hier de whitepaper

 

Installateurs zien prijzen stijgen en leveringen haperen

Bron: Vakblad warmtepompen

Bijna alle installateurs en technisch dienstverleners kampen met prijsstijgingen van de materialen en producten waarmee ze moeten werken. Techniek Nederland meldt dat de ondernemers in de sector bovendien last hebben van vertraagde leveringen.

De ondernemersorganisatie hield onder de naam ‘Quick Scan Prijsstijgingen en leveringsproblemen’ een onderzoek waar bijna 400 van zijn leden aan hebben meegedaan. De resultaten uit het onderzoek laten een eenduidig beeld zien: 96% van de respondenten merkt dat installatiematerialen en producten duurder worden. Daarnaast heeft 86% van de ondervraagde installateurs te maken met leveringsvertragingen van meer dan twee weken.

Winstgevendheid onder druk

De prijsstijgingen en haperende leveringen blijven niet zonder gevolgen. Driekwart van de installateurs verwacht dat de ontwikkelingen een nadelig effect zullen hebben op de winstgevendheid. Doekle Terpstra, voorzitter van Techniek Nederland: “Als we over een langere periode te maken krijgen met prijsstijgingen is dat natuurlijk slecht nieuws voor bedrijven. Zeker wanneer installateurs de prijsstijgingen niet kunnen doorberekenen aan de klant.” Uit de quick scan blijkt dat maar één op de drie ondernemers in zijn contracten heeft vastgelegd dat prijsstijgingen kunnen worden doorberekend. 

Airco’s, zonnepanelen en warmtepompen

De prijsstijgingen doen zich voor bij alle soorten installatiematerialen en producten. Meer dan 60% van de respondenten noemt prijsverhogingen van basismaterialen zoals leidingen, bekabeling en schakelaars. Een derde van de ondervraagde installateurs meldt prijsverhogingen van airco’s, sanitairproducten en cv-ketels en een op de vijf heeft het over duurdere zonnepanelen, warmtepompen en zonneboilers. Overigens werkt niet ieder installatiebedrijf met alle genoemde producten en materialen.

Leveringsproblemen zijn aanzienlijk

Ook vertragingen komen voor bij uiteenlopende producten. Circa een derde van de respondenten constateert vertraagde leveringen van leidingen en bekabeling en 25% van de installateurs kampt met langere levertijden van sanitairproducten, cv-ketels, warmtepompen en airco’s. Ongeveer een vijfde van de installateurs heeft last van vertraging bij de levering van verlichting en armaturen. Ook hier geldt dat veel installatiebedrijven niet op ieder deelgebied actief zijn.

Meer prijsstijgingen verwacht

De meeste installateurs verwachten dat het niet bij de huidige prijsstijgingen en leveringsproblemen blijft. Een meerderheid (61%) van de respondenten rekent voor de korte termijn op nieuwe prijsstijgingen. Bijna een derde verwacht dat de hogere prijzen gepaard zullen gaan met (nog) langere levertijden.

 

 

Remeha

Remeha

Remeha ontwikkelt innovatieve en energiezuinige producten voor klimaatbeheersing c.q. warmte en warm water, zowel voor woningen als utiliteit. Met haar innovaties wil Remeha zo goed mogelijk anticiperen op wensen en behoeften van nu en in de toekomst.

Met ruim 500 medewerkers geeft Remeha op eigentijdse wijze invulling aan ontwikkeling, productie en marktbenadering, waarmee zij in Nederland én in Europa is uitgegroeid tot een vooraanstaande fabrikant.

Nederland en daar ver buiten

Remeha is één van de voornaamste merken binnen BDR Thermea Group. Andere merken zijn onder andere Baxi, De Dietrich, Brötje Heizung en Chappée. De merken versterken elkaar op het gebied van onderzoek, technologie, markten en innovatie.

Dankzij de lokale vestigingen in vrijwel alle Europese landen kan BDR Thermea Group snel inspelen op de veranderende behoeften in de markt.

BDR Thermea Group in Apeldoorn is met 6.500 medewerkers actief in ruim 100 landen.

WTU balansventilatiesysteem voert constant zuivere, gezonde lucht aan en bespaart 50% energie

Voor de renovatie van de openbare basisschool De Gezellehoek in Roosendaal is het WTU balansventilatiesysteem van Orcon toegepast. Bijzonder aan dit systeem is dat het risico op de verspreiding van ziekteverwekkers, zoals het coronavirus, door het verversen van de lucht in een ruimte wordt verkleind. Het balansventilatiesysteem bevat een warmteterugwinsysteem (wtw), waarmee de lucht in de lokalen permanent wordt ververst met buitenlucht. Hierbij wordt een groot deel van de warmte uit de afgevoerde lucht overgedragen aan de verse lucht. Deze schone en opgewarmde lucht wordt weer terug de lokalen ingeblazen.

Constant zuivere, gezonde lucht en 50% energiebesparing

De energiezuinige WTU, ondersteund met extra verwarming of verkoeling, zorgt dat de temperatuur in de lokalen de hele dag 20Co blijft.  Bij deze renovatie brachten energie-expert Chiel Boonstra en bouwkostenadviseur Tim de Jonge de energie- en milieuprestatie-eisen voor de lange termijn in kaart en gaven zij advies over het verbeteren van het binnenmilieu en de energiezuinigheid van de school. Dit heeft geleid tot een energiebesparing van 50%. Bogers Installatieburo uit Roosendaal installeerde het WTU balansventilatiesysteem in de plafonds van de klaslokalen.

Flora Nova Advertentie

Openbare basisschool de Gezellehoek is gebouwd rond 1970. Er wordt dagelijks lesgegeven aan circa 130 kinderen verdeeld over negen groepen met elk een eigen lokaal. Naast regulier basisonderwijs, wordt ook taalles gegeven aan een schakelgroep met kinderen. Frank Bogers, directeur van Bogers Installatieburo, legt uit dat zij bij dit renovatieproject het Orcon WTU balansventilatiesysteem hebben geïnstalleerd en ingeregeld. “COVID-19 is uitdaging nummer één bij scholen”, geeft hij aan.

Daarnaast blijft duurzaamheid met oog op de 2050-doelstellingen een complexe opdracht, waarvoor nu al de juiste technische innovaties gekozen moeten worden voor de komende dertig jaar. “Om de Gezellehoek te verduurzamen zijn verschillende toekomstbestendige maatregelen getroffen”, zegt Bogers. Zo is de thermische schil van de school volledig geïsoleerd. Op de plafonds van de lokalen is het balansventilatiesysteem van Orcon geïnstalleerd, die permanent schone, voorverwarmde lucht in de lokalen blazen. “Dit ventilatiesysteem was al gekozen, voordat het coronavirus uitbrak”, vertelt Bogers. “Met de extra COVID-eisen die nu gelden, blijkt dit ventilatiesysteem de juiste keuze.” Bogers legt uit dat deze compacte WTU’s van Orcon snel en makkelijk vlak bij de lokalen geïnstalleerd kunnen worden.

Een unit kan een klaslokaal optimaal ventileren en voorzien van een zuivere en comfortabele luchtkwaliteit. De balansventilatie wordt automatisch aangestuurd via een CO2-sensor in het lokaal, die via een zogenaamde ‘stoplichtindicatie’ aangeeft hoeveel CO2 in de lucht zit. “Hoe meer leerlingen in de klas, hoe meer geventileerd moet worden”, geeft Bogers aan.

Tegengaan van besmetting

Besmetting met het virus vindt plaats via aerosolen, dat zijn kleine waterdruppeltjes (<10mm) in de lucht. Peter van Vuuren, productmanager utiliteitsventilatie bij Orcon in Veenendaal, legt uit hoe het Orcon ventilatiesysteem de lucht ververst en hierdoor de virusdeeltjes grotendeels verwijdert. “Hoe meer frisse lucht je in een ruimte brengt, hoe meer vervuilde lucht weggezogen kan worden. Dat verkleint het risico van besmetting”, zegt hij. “Een eenvoudige manier van ventileren is om een raam open te zetten, maar dat tocht te veel, zeker in de winter, en is niet energiezuinig. Een prima oplossing hiervoor is een mechanisch ventilatiesysteem met warmteterugwinning.”

De eerste ventilator van dit systeem brengt verse lucht in het klaslokaal, de tweede ventilator zuigt lucht vanbinnen af. In de warmtewisselaar wordt de warmte uit de lucht vanbinnen overgedragen aan de lucht van buiten, zonder dat de beide luchtstromen zich vermengen. “In de Orcon WTU wordt naast warmte ook vocht overgedragen, waardoor de luchtvochtigheid in de ruimte op niveau blijft voor een comfortabele omgeving”, legt Van Vuuren verder uit. De enthalpiewisselaar van de WTU bevat een membraam, dat luchtmoleculen (0,37 nm) tegenhoudt, in tegenstelling tot de waterdampmoleculen (0,26 nm) die kleiner zijn en worden doorgelaten. Virussen (30 tot 90 nm) zijn vele malen groter dan waterdampmoleculen en kunnen niet door het materiaal van de warmtewisselaar heen dringen. “Het is daarom niet aannemelijk dat coronavirusdeeltjes via de warmtewisselaar in de verse lucht terechtkomen en anderen elders in het gebouw besmetten”, zegt Van Vuuren.

Energie- en milieuprestaties

Energie-expert Chiel Boonstra van Trecodome wordt vaak betrokken bij innovatieve oplossingen voor het verduurzamen van projecten, met name in de bestaande en sociale woningbouw. Zo ook bij de renovatie van de Gezellehoek, waarvoor hij de WTU balansventilatie van Orcon introduceerde. Deze is nodig om grote luchthoeveelheden in de klaslokalen te kunnen inbrengen. “Voor de Frisse Scholenventilatieklasse C, die voor deze school wordt gehanteerd, betekent dit het ventileren van 21,6 m3 lucht per uur per leerling, volgens het Programma van Eisen voor Frisse scholen”, geeft hij aan. Volgens klasse C (voldoende) van dit PvE wordt er dan uitgegaan van dertig leerlingen en één docent (21.6 x 31 = 670 m3/uur). Orcon gaat voor klasse B (goed) waarvoor in een klas 30.6m3 per uur, per persoon geventileerd wordt (30.6 x 31 = 950 m3/uur). “Een goed voorbeeld hiervan is de WTU-1000-EC-IE, die 1.000m3 verse lucht per uur levert, waarmee aan deze klasse B-eis kan worden voldaan”, vult Van Vuuren aan.

“De WTU’s blazen via luchtkanalen schone lucht de lokalen in en halen de gebruikte lucht weer uit de lokalen.” Tim de Jonge van adviesbureau Winket heeft de school afgelopen vijf jaar advies gegeven op het gebied van renovatie en onderhoud. Voor dit renovatieproject trok hij samen met Chiel Boonstra op, om de milieu- en energieprestaties in kaart te brengen.

In het kader van het bouwplan dat voor deze renovatie door Wessel en Van Geffen Architecten is opgesteld, hebben Boonstra en De Jonge een haalbaar en kostenbesparend plan van aanpak voor energie en ventilatie opgesteld voor een renovatie in Frisse Scholenklasse C en met een langetermijnvisie voor het onderhoud. Aan het hierop gebaseerde bouwkostenmodel zijn milieudata gekoppeld.

Veilige plek

“Uit de berekeningen van de energie- en milieuprestaties bleek dat het kostentechnisch en circulair gezien interessant is om dit schoolgebouw te renoveren”, zegt De Jonge. “Het bouwen of verbouwen van een gebouw zelf brengt veel CO2-uitstoot met zich mee.” De Jonge legt uit dat het verschil tussen een renovatie en vergelijkbare nieuwbouw interessante feiten oplevert.” Hij duidt hiermee op de verschillen in energiekosten in een periode van 30 jaar, de investerings­kosten, de CO2-uitstoot van de verbouw of nieuwbouw en de CO2-uitstoot van 30 jaar energiegebruik. Een uitgevoerde renovatie, zoals deze school, levert minder investerings­kosten en minder CO2-uitstoot op dan vergelijkbare nieuwbouw volgens BENG-eisen (zie onderstaande grafiek). “Uit duurzaamheidsoverwegingen is bij de renovatie van de school gekozen voor een combinatie van goed isoleren en goed ventileren”, zegt De Jonge.  “Dat levert nu al voordelen op en draagt nu bij de reductie van CO2-uitstoot ”, zegt De Jonge. De huidige coronacrisis is een volstrekt onverwacht incident. We hebben nu een school, die ook in tijden van pandemie een veilige plek is voor kinderen en personeel”, aldus De Jonge.

Vernieuwde ISSO-publicatie 64 gaat kwaliteit van leidingisolatie verbeteren

ISSO-publicatie 64 ‘Kwaliteitseisen isoleren voor de utiliteitsbouw’ is herzien. Met deze herziening sluit de publicatie aan op de Wet Kwaliteitsborging Bouwen. Deze normstellende isolatierichtlijn in de vernieuwde publicatie helpt de kwaliteit van isolatie verbeteren en energieverlies en uitwendige corrosie voorkomen.

Door de invoering van de BENG- en BREEAM-eisen en de doelstelling energieneutraal te bouwen, moeten gebouwen zeer energiezuinig worden ontworpen. Goed isoleren is onder andere daarom enorm belangrijk. Maar om de kwaliteit van isolatie te optimaliseren, moet het werk van installatie- en isolatiebedrijven beter op elkaar aansluiten. “Alleen als de gemeenschappelijke functie bij beide partijen goed tussen de oren zit, krijg je de uiteindelijke uitvoeringskwaliteit naar een gewenst hoger niveau”, vertelt projectcoördinator Jos de Leeuw van ISSO. Voor het beste eindresultaat moeten mensen bovendien elkaars werk kunnen beoordelen. ISSO-publicatie 64 toont hoe dat is uit te voeren. De herziene versie bevat een checklist die alle betrokken partijen kan helpen richting beter isoleren.

Praktijkgerichte tips

De publicatie geeft onder andere voor distributieleidingen van warm- en koud water-installaties en voor ventilatiesystemen de gangbare isolatie- en hulpmaterialen weer. ISSO-publicatie 64 beperkt zich tot vrij hangende leidingen en kanalen in gebouwen. Ook de buitengelegen leidingen en kanalen van en naar de luchtbehandelingskast, koeltoren of de warmtepomp of koelmachine worden besproken.

Technisch beroepsonderwijs

ISSO-publicatie 64 is geschikt voor opdrachtgevers, ontwerpers, adviseurs in utiliteitsbouw, installateurs, isoleerders en opleiders in het technisch beroepsonderwijs. De nieuwe uitgave behandelt de isolatieklassen uit de Europese norm NEN-EN 12828.
Wij Techniek, Stichting PIT,  Nederlandse Vereniging van Ondernemers in het Thermisch Isolatiebedrijf en Stichting OOI (Opleidings- en Ontwikkelingsfonds voor de isolatiebranche) hebben financieel bijgedragen.

De vernieuwde ISSO-publicatie 64 is te vinden in ISSO Open. 

 

Bijna €100 miljoen beschikbaar voor verbetering binnenklimaat in scholen

Op 1 januari 2021 komt € 100 miljoen beschikbaar voor de verbetering van het binnenklimaat in scholen. Schoolbesturen kunnen via de gemeente aanspraak maken op subsidie voor de verbetering van ventilatie. Schoolbesturen kunnen voor deze tijd al wel aan de slag: de minimale wettelijke eisen en aanvullende richtlijnen zijn bekend, hiernaast staat de regeling toe dat projecten met een start vanaf 1 oktober 2020 al in aanmerking kunnen komen voor deze subsidie. De regeling gaat uit van 30% subsidie door het rijk, en 70% cofinanciering door gemeenten en schoolbesturen.

 

Hieronder zijn enkele specifieke onderdelen van de regeling opgesomd:

  • Het betreft verbetering van binnenklimaat van bestaande schoolgebouwen.
  • Het totale budget voor deze regeling is € 98.717.000.
  • De specifieke uitkering is 30% van de totale kosten.
  • Per project is er een maximaal subsidiebedrag wat is gerelateerd aan het aantal leerlingen van een school.
  • Gemeenten moeten de subsidie aanvragen.
  • Het aantal scholen per gemeente is niet begrensd.
  • Er geldt ‘wie het eerst kom wie het eerst maalt’.
  • Indienen kan vanaf 4 januari 2021.
  • De bouwactiviteiten moeten starten tussen 1 oktober 2020 en 1 januari 2022 en afgerond zijn op 31 december 2023 (er is nog een mogelijkheid tot uitstel).
  • De ventilatie moet verbeterd worden (luchtverversingscapaciteit).
  • De eisen voor deze ventilatieverbetering zijn opgenomen in de regeling, deze verschillen voor gebouwen van vóór 2012 van die van na 2012.
  • Er moet CO2-meting komen in iedere onderwijsruimte.
  • Er dient een energieregistratie- en bewakingssysteem te worden geïnstalleerd.
  • De subsidie geldt ook voor andere energiebesparende maatregelen, deze moeten dan wel het energieverbruik en de CO2-uitstoot beperken.