Werknemers willen graag weer terug naar kantoor omdat zij de menselijke en sociale interactie missen die een kantoor biedt. Alhoewel de werknemers aangeven een sterke affiniteit met kantoor te hebben, willen ze tegelijkertijd toch graag 1 of 2 dagen per week mobiel gaan werken, concludeert een onderzoek van JLL onder 3000 werknemers over de hele wereld. De trend naar meer mobiliteit op de werkplek was niet het gevolg van de pandemie, maar is er zeker wel door versneld. Verwacht wordt dat dit na de pandemie zal leiden tot meer strategieën voor flexibel werken, waardoor de vraag naar flexibele ruimte weer toeneemt.
In een nieuw rapport van JLL, the impact of COVID-19 on flexible space, wordt de toekomst van flexibele ruimte geschetst, ook voor de periode nadat de pandemie is gaan liggen. De resultaten laten zien dat flexibele ruimte een andere vorm krijgt dan in het verleden, maar zal blijven groeien naarmate bedrijven en investeerders reageren op de toenemende vraag naar flexibiliteit. Onderzoek door JLL voorspelt zelfs dat 30 procent van alle kantoorruimte in 2030 flexibel wordt gebruikt.
Nu steeds meer bedrijven hun eigen bedrijfsecosysteem toepassen, zal flexibiliteit de belangrijkste factor voor medewerkerstevredenheid zijn, aangezien het kantoor een essentieel onderdeel van de bedrijfscultuur blijft. Volgens het Occupancy Benchmarking Survey van JLL vergroot 67 procent van de vastgoedbeleidsmakers het aantal mobiliteitsprogramma’s op de werkplek, terwijl slechts 4 procent aangeeft dat ze dergelijke programma’s zouden uitbesteden.
Kantoorruimte blijft zich ontwikkelen als gevolg van de pandemie en zal waarschijnlijk een nog grotere rol gaan spelen bij het vergroten van welzijn en productiviteit op het werk,
aldus Sven Bertens, Head of Research & Strategy bij JLL.
Organisaties willen zich aanpassen aan het ‘nieuwe normaal’, waarin de bezetting op kantoren minder wordt. We verwachten een verschuiving naar een ‘hubs en clubs’-model waarin kantoren dichter bij de woonplaats van de medewerkers liggen. Deze gedistribueerde locaties, ‘clubs’ zullen waarschijnlijk sterk leunen op een flexibele ruimtelijke indeling.
Het op beleving gestoelde kantoorontwerp van het afgelopen decennium, waarin mobiliteit werd gecombineerd met flexibiliteit, manifesteerde zich in een enorme toename van coworking en flexibele ruimte – en daarmee ook in bezettingsgraad. Hoewel de bezettingsgraden zoals die vóór COVID bestonden naar alle waarschijnlijkheid tijdelijk niet gehaald zullen worden, zijn de factoren die de vraag naar flexibele ruimte hebben opgestuwd onveranderd. Deze trends worden versterkt door het feit dat organisaties geen langlopende huurverplichtingen willen aangaan en zich niet willen vastleggen op grote investeringsprogramma’s en dus kiezen voor kant-en-klare ruimten met huurflexibiliteit.
We verwachten een fundamentele verschuiving in de manier waarop kantoorruimte wordt gebruikt,
aldus Petra Baltus, Head of NL Unlimited bij JLL.
Coworkingbedrijven hebben een dramatische “boom/bust” cyclus meegemaakt en COVID brengt daarnaast ongekende uitdagingen voor de sector met zich mee. Toch blijven in de toekomst veel van de belangrijkste elementen die aan deze verschuiving hebben bijgedragen in de vastgoedsector bestaan. Ruimte wordt snel, flexibel en leuk. Kant-en-klare ruimten, flexibel ontwerp, integratie van technologie, flexibele huurvoorwaarden en horecadiensten worden de norm. Daardoor verandert commercieel vastgoed van een handelsartikel in een consumptieartikel.
Hoewel de mogelijkheid van thuiswerken naadloos geïntegreerd wordt in het werkende leven, kan het op termijn moeilijk zijn om buiten kantoor productief te blijven, terwijl werken vanuit huis vanwege de woonsituatie vaak niet de optimale keuze is. Bedrijven zien kantoorvastgoed niet zozeer meer als een puur statische uitgave in de strategie ter bevordering van transformatie en werknemersprestaties. Werknemers hebben al langer de behoefte aan doelgericht ontworpen kantoorruimte, gebaseerd op veiligheid en welzijn, als onderdeel van een steeds verder geïntegreerde, liquide en flexibele vastgoedstrategie.
Bij het opnieuw ontwerpen en inrichten van kantoorruimte wordt naar verwachting meer nadruk gelegd op ruimten bedoeld voor samenwerking. De belangrijkste prioriteiten nu huurders weer terugkeren naar hun kantoren zijn bedrijfscontinuïteit en operationele veerkracht. En omdat flexibele ruimte snel en gemakkelijk te verkrijgen is, kiezen bedrijven in deze tijden van economische onzekerheid waarschijnlijk voor flexibele oplossingen ter ondersteuning van portfolioverminderingen en kostenbesparende strategieën.
Bertens voegde hieraan toe: “Het kantoor is altijd een plek geweest om geconcentreerd te kunnen werken en wordt nu steeds meer een plek voor samenwerking, verbinding, innovatie en sociale interactie. Het verlangen naar deze kenmerken neemt niet af. In een herboren markt na de pandemie, waar aanpassingsvermogen hoog op de zakelijke agenda staat en het ‘hub’-kantoor gericht is op samenwerking, keert de vraag naar flexibele ruimte en groei terug naar de indrukwekkende cijfers van vóór COVID.”