De dorpen Graft-de Rijp, onderdeel van Alkmaar, onderzoeken de mogelijkheden van waterstof als verwarmingsbrandstof. De energiecoöperatie van de dorpen kijkt of het mogelijk is om genoeg duurzame elektriciteit op te wekken en efficiënt waterstof te maken, zodat de bewoners van de historische dorpen hun huis ook na de energietransitie kunnen blijven verwarmen.

‘De Groene Walvis’ krijgt 225.000 euro om de haalbaarheid van een waterstofdorp te onderzoeken. Netbeheerder Liander doet ook mee aan het project, en kijkt of de pijpleidingen aangepast kunnen worden voor waterstof. Ook onderzoeken de betrokkenen of er genoeg duurzame stroom beschikbaar is voor waterstofproductie en hoeveel een waterstoffabriek gaat kosten.

Warmtenet is geen optie

De coöperatie wil vaart zetten achter het project: in 2024 moeten huizen met waterstof verwarmd worden. Het gaat in totaal om 2.200 woningen. Het is lastig om deze huizen te verduurzamen; ze zitten vaak in een oude dorpskern met een uniek uiterlijk, dus vergaande verbouwing en isolatie zou afbreuk doen aan het aangezicht van de stadsdelen. Ook is dat erg duur. Een warmtenet is ook geen optie; de warmteproducerende bedrijven uit Alkmaar liggen te ver van de dorpen, die omringd zijn door weilanden. Warmte over lange afstand transporteren is daarom uitgesloten.

Nu gebruiken de huizen gas, wat per jaar 4 tot 6 miljoen euro kost en voor bijna een miljoen kilo CO2 oplevert. Door over te stappen op groene waterstof daalt de uitstoot naar nul en is het dorp in één keer toekomstbestendig, zonder dat bewoners geld in hun eigen huis hoeven te investeren. “Uiteindelijk moet het waterstof even duur of zelfs goedkoper worden dan aardgas”, vertelt Wim Heine, voorzitter van Energie Coöperatie Graft-De Rijp aan de telefoon.

Betaalbare waterstof voor 2200 huizen

Voor het zover is moet er nog een hoop gebeuren. Toch denkt Heine dat het mogelijk is om betaalbare groene waterstof te maken om huizen te verwarmen. “De projecten die nu al bestaan in Nederland leveren aan maximaal 100 huizen. Dat maakt het duur, en die projecten moeten continu aan het subsidieinfuus. Wij willen waterstof voor 2.200 gebouwen. Door die schaalgrootte en grotere efficiency ontstaat er een businesscase.”

Heine zegt dat voor het project twee tot drie grote elektrolyzers (waterstoffabrieken) nodig zijn, die samen vijf miljoen kuub waterstof produceren. “De vraag naar zulke apparaten stijgt de laatste tijd. Wij hopen dat de kosten daarmee ook dalen, dat is belangrijk voor de haalbaarheid van het project.”

Voorbeeld voor Nederland

Als het Graft-De Rijp lukt, dan kan dat een voorbeeld zijn voor de rest van Nederland. Er zijn namelijk een heleboel plekken waar isolatie van huizen onpraktisch is en er geen warmtenetten mogelijk zijn. Dan kan waterstof helpen, en als het op grote schaal betaalbaar blijkt staat overheden én netbeheerders niets in de weg om de plannen van de Alkmaarse dorpen ook elders toe te passen.