Bron: FD. In het kort: veel duurzame energieprojecten liggen stil door de coronacrisis. De installatie van zonnepanelen en warmtepompen stokt, maar ook grootschalige energieprojecten, zoals windparken op zee, dreigen lamgelegd te worden. De bouw van veel nieuwe groene energieprojecten in Nederland ligt stil. Circa twee op de drie bedrijven in de hernieuwbare energiesector in Nederland heeft als gevolg van de coronacrisis lopende projecten stil gelegd. Vanwege zorgen om besmetting van monteurs en installateurs kunnen bijvoorbeeld zonne- en windenergieprojecten niet worden uitgevoerd. Dat blijkt uit een enquête van de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) onder haar leden. Ook de verduurzaming van huizen en kantoren loopt vertraging op, omdat huishoudens en bedrijven nu andere prioriteiten hebben.

Woningisolatie en warmtepompen

Vanwege het coronavirus is het nu vaak ook niet mogelijk om in huizen van particulieren te werken. Dan gaat het bijvoorbeeld over het isoleren van woningen, of de installatie van warmtepomp, laadpaal of zonnepanelen. Eerder deze maand werd al bekend dat regionale netbeheerders tot 6 april alleen nog spoedeisende werkzaamheden uitvoeren. De grootschalige uitrol van ‘slimme’ elektriciteitsmeters, die eind dit jaar afgerond zou moeten zijn, ligt daardoor stil.

‘Vergunningsprocedures stilgelegd’

Brancheorganisatie Techniek Nederland heeft grote zorgen over de nabije toekomst. “Een aantal bedrijven signaleert uitstel en soms afstel van voorgenomen projecten”, aldus een woordvoerder van de brancheorganisatie. Zo kunnen op bedrijfsdaken soms geen zonnepanelen worden geïnstalleerd omdat het hele bedrijf inmiddels dicht is. Ook worden overheidsprocessen, zoals vergunningsprocedures, stilgelegd. “Meer dan de helft van de respondenten vreest dat de vertraging in de beleidsprocessen meerdere maanden gaat kosten”, aldus NVDE. Ruim de helft van de ondervraagde bedrijven voorziet ook ‘grote tot zeer grote problemen’ bij het uitvoeren van participatieprocessen met omwonenden.

Windparken op zee

Voor grootschalige energieprojecten, zoals windparken op zee, dreigt eveneens vertraging, denkt Marc Schmitz, managing director Project Finance bij Rabo en onder meer betrokken bij de financiering voor duurzame energieprojecten in Europa. “Fabrieken in China waren gesloten en gaan nu langzaam weer open. Maar wat gebeurt er met de Europese fabrieken? Autofabrieken van Volkswagen zijn dicht. Dat kan met fabrieken voor windturbines ook gebeuren. In de toeleveringsketen zie je dat toeleveranciers en constructiepartijen impact ondervinden of aangeven dat te verwachten. Eerst vooral in China, maar nu ook in Europa”, zegt ook Maarten Delhez, hoofd van Project Finance & Export Finance bij ABN Amro.

Lagere elektriciteitsprijzen

De huidige crisis heeft tot lagere elektriciteitsprijzen geleid. Toch zal de impact van deze crisis op lopende windprojecten op zee beperkt zijn, verwacht Delhez. “De meeste operationele windprojecten profiteren nog van aantrekkelijke subsidieregelingen die een lage elektriciteitsprijs grotendeels compenseren.” Schmitz verwacht wel dat nieuwe windparken duurder worden. Rentes zijn nu licht gestegen en kunnen verder stijgen, zoals tijdens de crisis in 2008 gebeurde. Dat vertaalt zich in hogere financieringslasten. Daarbij zijn de beurzen onderuit gegaan en de banken hard geraakt. Iedereen zit op zijn geld, weet Schmitz, en er is minder bereidheid om te financieren.

-40%

Een kwart van de bedrijven in de hernieuwbare energie verwacht een omzetdaling van minimaal 40%. “Als je een begeleidende bank bent bij een windpark van €1 mrd, kun je dan nu de stukken nog kwijt? Het is een hele andere markt geworden.” Hij verwacht dat financiering structureel duurder wordt. “Subsidies zullen daarom voorlopig wel nodig blijven om in de buurt te komen van onze klimaatdoelstellingen”, zegt Delhez.

Buitenlands personeel terug naar huis

Ook de inzet van personeel bij de bouw van groene projecten is een knelpunt geworden. Bijna de helft van de bedrijven heeft of krijgt problemen met te veel of te weinig personeel, deels veroorzaakt door reisbeperkingen, zegt de NVDE. “We zien dat ook buitenlands personeel uit bijvoorbeeld Oost-Europa minder beschikbaar is door terugkeer naar hun thuisland voordat dat niet meer mogelijk is door verdere verscherping van lock-downs”, zegt Delhez.

Volgens de NVDE kunnen bedrijven de huidige situatie niet lang volhouden. “De helft verwacht een omzetdaling van 20% of meer; een kwart verwacht zelfs een omzetdaling van minimaal 40%.” De organisatie vraagt de overheid om bij te springen. Zo wil de NVDE een tijdelijke verlaging van de btw op arbeid naar 6%. Ook moeten projectontwikkelaars die buiten hun schuld vertraging oplopen langer de tijd krijgen bij subsidieaanvragen. Ook moet de realisatietermijn voor afgegeven subsidiebeschikkingen langer worden gemaakt voor projectontwikkelaars die buiten hun schuld vertraging oplopen.