“Netwerken kunnen het aanbod van groene stroom niet aan.” Een bericht dat regelmatig in de media verschijnt. Het valt me altijd weer op. We zijn al even bezig met de energietransitie, dit hadden we toch wel kunnen voorzien?
Maar ergens is het toch weer niet zo opzienbarend. Het verbaast me juist hoe eenzijdig men denkt als het gaat om de energietransitie. “Meer zon, meer wind.” is het credo. Maar daarmee alleen redden we het niet. We hebben zonnepanelen op daken liggen. Die produceren allemaal electriciteit op min of meer hetzelfde moment in een klein land als Nederland. Ook op momenten wanneer er geen vraag naar die stroom is. Wat hebben we aan duurzame energie als er geen vraag naar is? In plaats van een eenzijdige blik, kun je de energiemarkt beter zien als een economisch systeem. Net zoals bij andere goederen bepalen aanbod, vraag, opslag en transport de werking van de energiemarkt. Het probleem van duurzame energiebronnen is dat ze niet meer produceren als er meer vraag naar stroom is. Windmolens produceren alleen meer als het harder waait. We denken niet aan het aanbod van duurzame energie als we het licht aanzetten. Maar dat zouden we wel moeten doen. Zet de wasmachine aan als de zon schijnt en gebruik koelinstallaties als het hard waait.
Een goed werkende energiemarkt is flexibel genoeg om zich aan te passen aan het variabele aanbod van elektriciteit uit duurzame bronnen. Consumenten passen hun vraag aan op het aanbod van duurzame energie. En als we het niet consumeren, dan slaan we het op. Zonne-energie op kerstavond. Die richting moeten we op! Dit betekent dat het verduurzamen van vastgoed verder gaat dan alleen het plaatsen van zonnepanelen. We moeten tegelijkertijd investeren in opslag en variabele energieconsumptie. Over opslag en batterijen hoor je steeds meer, maar informatieverstrekking over variabele consumptie blijft nog achter. Als in de openbare ruimte van een gebouw verkoeling en verwarming aangestuurd worden op basis van het aanbod van stroom uit wind en zon, dan wordt overtollige elektriciteit goed gebruikt. Dit is net zo belangrijk als het investeren in zonnepanelen zelf. Waarom levert men tegenwoordig een rij huizen op met zonnepanelen terwijl er geen centrale batterij is die de overbodige stroom in de straat opvangt?
Dat brengt me dan weer bij de vierde variabele: transport. Zolang er berichten verschijnen dat de netwerken het niet aankunnen, betekent dit niet alleen dat we meer moeten investeren in die netwerken. Het betekent juist dat we meer moeten investeren in opslag en variabele consumptie. Verduurzaming gaat verder dan alleen zonnepanelen.
Nieuw in ons magazine: een column van universitair hoofddocent Ronald Huisman, expert in impact investing, sustainable finance and investing aan de Erasmus School of Economics
